Çocuğa İlaç Tedavisi Nasıl Uygulanır?

İlaç tedavisi anne babanın en fazla tepki gösterdiği ve huzursuz olduğu tedavi şeklidir. Toplumumuzda genellikle ilaca karşı aşırı bir düşkünlüğün varlığını biliriz. En ufak ağrı, öksürük ve soğuk algınlığı durumunda ilaca başvurulur ve çoğu zaman bu ilaçlar doktor tavsiyesi olmaksızın söz konusu olduğunda genellikle ilaca karşı olumsuz bir tutum söz konusudur.
Aileler ilaçla tedavi konusunda iki farklı ve hatalı tutum sergilemektedirler.

Bunlardan birincisi her hastalığın ilaçla tedavi edilebileceği gibi yanlış bir inanıştır. Böyle aileler hekimden hemen ve ısrarla ilaç kullanılmasını istemekte ve ilacın sınırsız bir etkisi olacağını düşünmekte ve tek çözüm olarak ilacı görmektedirler Oysa ruhsal sorunların çözümünde ilaç kullanımı sadece tedavi yöntemlerinden biridir. Her sorunun ilaçla tedavisi de mümkün değildir. İkincisi ise bunun tam tersi ilaca karşı aşırı negatif bir tutumdur.

Bu aileler her ne olursa olsun çocuklarının ilaç kullanmasına karşı çıkar ve başka tedavi yöntemlerinin kullanması konusunda ısrar ederler. Hem erişkin hem de çocuklarda ruhsal sorunların tedavisinde ilaç kullanımı artık kaçınılmaz bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Bilimsel araştırma sonuçları ve tedaviden elde edilen başarı oranları bunu desteklemektedir. Bu nedenle hekim tarafından uygun görülen duruml arda ilaç tedavisine karşı çıkılmamalı, ancak kafamızdaki soru işaretlerinin giderilmesi açısından ilaç hakkında bilgi sahibi olmaktan kaçınılmamalıdır.

Ruhsal hastalıkların tedavisinde erişkin dönemde ilaç oldukça sık kullanılmaktadır. Çocuklarda ise ilaç kullanımı erişkinlere nazaran biraz daha sınırlıdır. Bunun önemli nedenlerinden biri bu ilaçların çocuklarda kullanımı ile ilgili çalışmaların azlığı bazı deneyler sayesinde güvenilir ve tedavide etkin olduğu ispatlanan ilaçlar çocuklarda kullanılmaktadır. Gün geçtikçe çocuklarda da güvenle kullanılabilecek ilaç sayısı artmaktadır. Günümüzde çocukların ruhsal hastalıklarının tedavisinde ilacın ink ar edilemeyecek önemli bir yeri vardır.

Hekim tavsiyesi olmadan kulaktan dolma ilaç kullanımına erişkinlere nazaran çocuklarda daha az rastlanır. Benzer şikayetleri olan komşu çocuğunun kullandığı bir ilaç anne tarafından kendi çocuğuna da verilebilmektedir. Bu durum, bırakın tedavi olmayı, yanlış kullanım nedeniyle birçok istenmeyen ve telafisi olmayan sorunlar doğabilmektedir.

Tedavide kullanılan ilaçların çoğu insanın merkezi sinir sistemini etkilemektedir. Bu etkiden yararlanarak ilaçları bazı hastalıkların tedavisinde de kullanmaktayız. liaçla birlikte çoğu zaman yukarıda saymaya çalıştığımız tedavi yöntemlerinden bir ya da birkaçı kullanılmakta, bu durumda tedaviden elde edilen sonuç daha başarılı olmaktadır.

Çocuklarda ilaç tedavisi ile ilgili ailelerin endişe ve sorunlarını yanıtlamaya çalışalım:

1-Gerçekten bizim çocuğumuzun ilaç alması gerekmekte midir?

Genellikle anne babalar çocuklarının ilaç kullanmasının gerekip gerekmediği konus unda şüphe içindedirler. Daha ağır seyreden hastalıklarda anne baba ilaça pek itiraz etmezken kendilerinin hafif olarak nitelendirdikleri durumlarda çocuklarına ilaç vermek istemezler.

Hastaya ilaç başlama kararını ancak hekim verebilir. Hekim dışında bir kişinin tedavide ilaç kullanması kanunen ve ahlaken yasaktır. Bilgisiz ve ehliyetsizce ilaç kullanmanın oluşturacağı sorunlar büyüktür. Böyle bir durumda kişiler tedavi olma yerine başka sorunlarla uğraşma zorunda kalırlar. Hekim hastasına ilaç kullanmayı uygun görüyorsa aileyi bu konuda tatmin edici şekilde bilgilendirmeli ve ikna etmelidir. Aile de kafasındaki soru işaretlerini giderebilmek için bu konuda hekimden açıklama ve yardım istemelidir.

Ne yazık ki günümüzde hekimin önerdiği bir ilacın kullanılması komşu, akraba ya da uzman olmayan kişilerin cahilce yaklaşımlarıyla engellenebilmekte ve aileler tedaviye başlamamakta ya da yarım bırakmaktadırlar. Tamamen cehalet ve bilgisizliğin neden olduğu bu duruma düşmeme konusunda aile uyanık olmalıdır.

2- İlaç Uyuşturucu Mudur?

Aileler arasında ruhsal tedavide kullanılan ilaçların uluşturucu oldukları konusunda çok yaygın bir kanaat vardır. Hemen hemen çocuklarına ilaç kullanılacağını öğrenen her anne baba bu ilaç uyuşturucu mu sorusunu sorar. Burada aile iki şeyi merak etmektedir. Birincisi kullanılan ilaç çocuklarında uygu hali, uyuşukluk, sersemlik yapacak mıdır? İkincisi ise ilaç çocuklarında bağımlılık yap acak mıdır?

Halk arasında uyuşturucu adı verilen ve kullanıldıklarında kişide sersemlik, uyku hali, uyuşukluk ve rehetleme duygusu oluşturan maddeler vardır. Bu maddelerin ortak özell iği bir süre kullanıldıktan sonra artık dozun yeterli gelmemeszi ve benzer etkiyi oluştur abilmek için dozun giderek artırılması ve bağımlılık yapmasıdır. Tıpta bu tip ilaçlar sıkıntı giderici etkilerinden yararlanma amacıyla çok sınırlı durumlarda kısa süreli olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla tedavide kullanılan ilaçların hepsinin uyuşturucu olarak nitelendirilmesi doğru değildir.

Günümüzde ruhsal tedavilerde kullanılan ilaçların büyük çoğunluğunun bağımlılık yapma özellikleri yoktur. Ancak aileleri endişelendiren diğer bir durum olan uyku, sersemlik ve uyuşukluk yapma hali bir kısım ilaçların yan etkisi olarak görülebilmektedir. Bu ilaçlar uyuşturucu olmamalarına karşı bu ve benzer istenmeyen yan etkileri olabilm ektedir. Ancak tedavi için gerekli oldukları düşünülüyorsa bu yan etkilerine rağmen kullanılmaları gerekebilir.

3-İlaç çocuğun davranış ve duygularını nasıl değiştirebilir?

İlaçla tedavi konusunda anne babanın en büyük endişelerinden biri de ilacın tedavideki etkinliği üzerinde olmaktadır. Nasıl olup da ilaç çocuğun davranış ve duygular ını etkileyecektir? İnsanın duygu ve davran ışları merkezi sinir sistemiyle yakından ilişkilidir. Beyindeki birçok nörokimyasal madde duygu ve davranışlarımızı yönlendirmektedir. Kullanılan ilaçların büyük çoğunluğu bu maddeler üzerinden etkilerini göstermekte ve duygu ve davranışları değiştirebilmektedir.

4- İlacın Yan Etkisi Var Mıdır?
İlaç vücuda dışarıdan alınan bir madde olması nedeniyle elbette bazı istenmeyen etkileri de olacaktır. En basit diye düşündüğümüz ilaçların bile az ya da çok yan etkileri vardır. Bir ilacın yan etkisi önceden tahmin edilebileceği gibi bazı durumlarda kullanan kişinin bedensel özelliklerine bağlı olarak tahmin de edilemeyebilir. Her ilacın beklenen yan etkileri vardır. İlacı kullanan kişi ve ailesi yan etkiler konusunda bilgilendirilmelidir. Bu bilgilenme olmazsa en küçük yan etkide dahi aile ilacı bırakacak ve tedavi yarım kalacaktır. Oysa bazı ilaçlar ilk kullanıldıkları günlerde yan etki oluştururlar, zam anla bu istermeyen etkiler azalır ve kaybolur.

Tedavi sırasında oluşan ilaç yan etkileri hekimle konuşulmalı ve ilaca devam edip tamamen konusunda karar hekime bırakılmalıdır. Halk arasında ruhsal tedavide kullanılan bazı ilaçların kısırlık yaptığı gibi yaygın ve yanlış bir kanaat vardır. Genellikle aileler kullanacakları ilacın çocuklarında kısırlık yapıp yapmayacağını merak etmekte ve bu konuda doktordan bilgi istemektedirler. Nasıl oluştuğunu biİmediğimiz bu yaygın kanaat tamamen yanlış ve asılsızdır. Günümüzde ruhsal tedavide kullanılmakta olan ilaçların böyle bir etkisi yoktur.

5- İlaca ne kadar devam etmeleri gerekmektedir?

İlaç ancak uygun doz ve sürede kullanılırsa yarar sağlar. Hekimin önerdiği süre boyunca ilaç kullanılmalı ve hekime danışmadan ilaç kullanmaya son verilmelidir. Ailelerin en büy ük hakaları birkaç gün kullandıktan sonra fayda sağlamadığı düşüncesiyle ilacı kullanmayı bırakmalarıdır. Tedaviye başlama ve bitirme kararını hekim vermelidir. Diğer yandan belirtilerin azalması durumunda hekim in haberi olmaksızın ilaç kesilmektedir. Oysa belirtilerin azalması ya da kaybolması hastalığın tedavi edildiği anlamına gelmez. Yeterli süre tedaviye devam edilmemesi dur umunda hastalığın tekrarı kaçınılmaz olur. Diğer faraftan bazı ilaçları kullanmayı anid en bırakma durumlarında istenmeyen etkil er doğabilir. Bu nedenle hekimin haberi olmadan ilacı kesmek doğru değildir.

Bir kısım ilaçların kullanımı sırasında oluşabilecek yan etkileri önceden görebilmek amacıyla ilaç kullanıldığı müddetçe bazı özel tetkiklerin aralıklı olarak yaptırılması gerekecektir. Ailelerin hekimin bu konudaki uyarılarını dikkate almaları ve zamanında bu tetkikleri yaptırmaları gerekir. Böylece gerek irse ilaç kullanımına son verilerek oluşabilecek bir zarar engellenmiş olur.

6- Ailelerin ilaç kullanırken dikkat etmeleri gereken hususlar?

İlaca ancak hekim önerisiyle başlanmalıdır. İlaç kullanımına ancak hekimin bilgisi dahpilinde son verilmelidir. Komşu, akraba vs. tavsiyesiyle ve kulaktan duyma bilgilerle ilaç kullanmamalıdır.