Mental Retardasyon (Zeka Geriliği)

Zeka geriliği iletişim, özbakım, ev yaşamı, toplumsal veya kişiler arası beceriler, toplumun sağladığı olanakları kullanma, kendi kendini yönetip yönlendirebilme, okulla ilgili işlevsel beceriler gibi alanlarda kendi kültürüne ve yaşına uygun beklenen becerilerin karşılanmasında önemli derecede yetersizlik olarak tanımlanabilir.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan zekayı değerlendiren birden çok ölçek vardır. Bu ölçekler çoklu zeka kuramından yola çıkarak zekayı puanlarla ifade etmemizi sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Kişinin zeka testlerinden aldığı puana bakılarak zeka geriliği hafif, orta ve ağır zeka geriliği olarak sınıflandırma yapılmaktadır.

Zeka geriliğinde her zaman nedene yönelik çalışmalar sonuç vermeyebilir. Vakaların %30-40’ında hiçbir neden bulunamaz. Zekâ geriliği vakalarının yarısında genetik etkenlerin rol oynadığı söylenebilir. Bunun dışında doğum öncesinde anneye ait hipotiroidi, madde veya alkol kullanımı, kötü doğum öncesi bakım sayılabilir. Doğum sırası nedenlerin başlıcaları prematurelik, asfiksi, doğum travması, herpes virüsü enfeksiyonudur. Doğum sonrası mental retardasyonu hazırlayıcı nedenler ise aşı sonrası ensefelopati, beyin travması, kurşun- civa gibi ağır maden zehirlenmeleri, aşırı beslenme bozukluğudur. Genellikle anne veya babanın hafif mental retarde olduğu durumlarda yaşayan çocuklarda, ciddi sosyoekonomik yoksunluk yaşayan, ebeveynlerinin entelektüel olarak motive etmediği çocuklarda hazırlayıcı etken olarak görülebilir.

Zeka geriliği tek başına psikiyatrik bozukluğun sebebi değildir fakat mental retardasyon ve psikiyatrik bozukluklar sıklıkla beraber gözlemlenirler. Bu durumda ilaç tedavisi gayet etkili olmaktadır. İlaç tedavisine eşlik eden özel eğitim, sosyal beceri eğitimi, özgüven arttırıcı, kızgınlığı değişik yollarla ifade etmeye yönelik psikoterapi programlarından yüksek fayda sağlanmaktadır.