DEHB’DE Öğretmenin Tutumu

DEHB olan çocuklar okulda sıklıkla sıralarında oturamayan veya otursalar bile uzun süre aynı konumda kalamayan çocuklardır. Sürekli konuşan, ses çıkaran, başkalarını rahatsız eden sınıf düzenine uyum sağlayamayan ve herkesi yaptığı işten alıkoyan, dikkatini toplamada ve sürdürmede güçlük çeken çocuklardır. Düzensiz olma ve gerekli eşyalarını unutma...>

DEHB olan çocuklar okulda sıklıkla sıralarında oturamayan veya otursalar bile uzun süre aynı konumda kalamayan çocuklardır. Sürekli konuşan, ses çıkaran, başkalarını rahatsız eden sınıf düzenine uyum sağlayamayan ve herkesi yaptığı işten alıkoyan, dikkatini toplamada ve sürdürmede güçlük çeken çocuklardır. Düzensiz olma ve gerekli eşyalarını unutma kaybetme eğilimdedirler. Sınıf ortamında etkili öğretim ve eğitimi sağlamaya çalışan öğretmenler, genellikle bu tür davranışları rahatsız edici bulurlar. Sınıf ortamında diğer çocuklar bu durumu eğlenceli bulup ilk zamanlar kabul etseler bile DEHB olan çocuk özelliği gereği, arkadaşlarına dürtüsel bir şekilde, ataklıkla saldırmaya ve öğrenmeden alıkoymaya başlayınca, arkadaşları da tabloyu rahatsız edici bulmaya başlar. Öğretmenin görevi olan, etkili eğitim ve öğrenme ortamını sağlayabilmesi için, DEHB hakkında bilgi sahibi olmalı ve bu durumlarda karşılaşabileceği güçlükleri önceden bilmelidir. Bu tür olumsuzluklar etkin bir biçimde çözebilmesi için bilgi sahibi olduğu bu konuda etkili stratejiler geliştirmesi de daha kolay olacaktır. Öğretmenin geliştireceği ve sınıf içinde kullanacağı bu stratejiler çocuğun olumlu benlik algısı geliştirmesine yardımcı olacak nitelikte olmalı ve belirlenmelidir. Sosyal ve akademik alanlarda sorun
yaşayan çocuk, olumsuz geribildirimlerle karşılaşmaya daha açıktırlar. Bunun için ilk başta olumlu davranışlara odaklanılmalı, çocuğun yapamadığı değil yapabildikleri üzerinde durulmalıdır. Böylece olumsuz davranışların üstesinden gelebilmek öğretmen için de öğrenci için de daha kolay, daha kalıcı olacak ve çocuğun olumlu benlik algısı geliştirmesine ve korumasına yardımcı olacaktır. Aksi bir davranış DEHB olan çocukların ikincil sorun geliştirme riskini arttırır. Kendine güvensizlik, kendini suçlama, umutsuzluk gibi duygular daha fazla görülür.
Öğretmenler, bütün öğrencilerin aynı özelliklere sahip olmadığını, herkesin bireysel farklılıkları olduğunu göz önünde bulundurmalıdır. Size, DEHB olan öğrencilerle birlikte sınıfta etkili eğitim ve öğretimi sağlayabilmeniz ve olumlu sınıf ortamını oluşturmanıza yardımcı olacak önerilerimiz;

Dikkatsizlik İçin:
● Sürekli gözlem altında tutabileceğiniz size yakın bir sıraya oturtun. Cam kenarı, çok ses geçiren bir duvar kenarı ya da pano yanı gibi uyarıcılara yakın olmasından kaçının.
● İsteklerinizi açık ve net şekilde belirtin, ayrıntıları azaltın. Çocukla ilgili kural ve beklentileriniz açıkça tanımlayın.
● Yavaş ve anlaşılır konuşun.
● Sizi dinlediğinden dersi takip ettiğinden

emin olun. Ders anlatırken omzuna dokunun, saçını okşayın. 0 daha çok görsel ve dokunsal uyaranlardan etkilenir.
● Somut ve dikkatini çekecek örnekler kullanın.
● Büyük projeleri küçük ve bitirilmesi kolay parçalara bölün. Her bir bölümü tamamladıkça mola verin.
● Basit anlaşılması kolay direktifler verin.
● Dil
● Sözlü ve yazılı anlatımla birlikte kullanın.
● Öğrendiklerini daha sonra hatırlayabilmeleri için küçük notlar
tutturun. Bu yöntem söylenenleri daha dil
● Dersi ufak şakalarla, görsel-işitsel malzemelerle süslemekte işinizi kolaylaştıracaktır.

Hiperaktivite İçin :
● Yanında daha sakin, davranışlarıyla örnek olabilecek birini oturtun.
Fiziksel hareket için öğrencinize gün boyu fırsat verin. Hareket imkanı sağlayacak aktivitelere yönlendirin (tahtayı sil, kağıdı çöpe at, kitabı getir vs.)
Tüm sınıfın katıldığı fiziksel egzersizler yaptırın.
Bazen kendi kendine konuşması, kıpır, kıpır olması, garip sesler çıkarması, ellerini ayaklarını sallaması sizi
şaşırtmasın. 0 sizi dinlerken başka bir şeyle uğraşabilir. Bu durumu engellemeye çalışmayın. Hiperaktif davranışları azaltması için öğrenciye, sınıf ortamının düzenini bozmayacak hareketlere izin verin.
● Sınıf dışı bir iş oluşturarak, bazen sınıftan çıkmasını sağlayınız. (araç-gereç aldırma veya gönderme vs.) Sınıf içinde heyecan uyandıracak durumlardan kaçının. Bu gibi durumlarda hiperaktivitesi artmaya meyillidir. Heyecan durumlarında kontrolü hemen sağlayın.
● Sınırlar koymaktan çekinmeyin. Sınırlar çocuklara ceza vermek için değil, onların rahatlığı ve çevrelerine güven duymalarını sağladığı içindir. Çocukların kendilerini değerlendirmeleri için onlara yardımcı olun. Çoğu zaman nasıl davrandıklarının farkında değildirler. Yapıcı bir tutumla (Sen öyle davrandığında arkadaşının neden
üzüldüğünü biliyor musun? ) Davranışlarının yanlış olduğunu anlamalarını sağlayın.
● Daha az yapılandırılmış organizasyonun olmadığı sınıf dışı durumlarda da (yemekhane, teneffüs , koridorlarda dolaşmak , okul servisi gibi) çocuğun hiperaktivitesi artmaya eğilimlidir. Bu gibi durumlarda
öğrenciyi öğretmen veya bu iş için görevlendirilen bir arkadaşın yakın takibe almasında yarar vardır.

Ders başarısı için :
● Başarısızlık şansı az olan öğrenme deneyimleri sağlayın.
● Başarılı olduğu alanlarda on plana çıkarın, bö4ece kendine güven duygusu artacağı gibi olumlu
davranışlarını geliştirme yoluna gidecektir.
● Uzun yazılı ödev vermeyin. Bu durum
onu yıldırır ve çaresiz bırakır. Bu yüzden ödevlerini ayrı verin.
● Meye ve çocuğa ödevini akşam yemeğinden önce yapmasını önerim. Yorgunluk ve uykusuzluk unsurunu bertaraf etmek için.
● Ödevlerini tam alıp almadığını kontrol edin.
● Öğrenci başarılı oluncaya kadar ödevle ilgili beklentilerinizi azaltın.
● Küçük de olsa başarılarını sınıf içinde onurlandırın. Övün, cesaret verin onaylayın umutlandırın.
●Başarısı ne kadar küçük olursa olsun ödüllendirin.
● Olumlu bir davranışı pekiştirirken tanımlayın.
● Yeni bilgiler verdikten sonra hemen başarılı olmasını bekleyin. Sık, sık ara verip öğrencinin tekrar etmesini sağlayın.
● Soru sormak ve tekrarlamak için kendilerini rahat hissetmelini sağlayın.
● Yanlış cevaplarından çok doğru cevap sayısı ile ilgilenin.

● Tahtadakileri defterine geçirmesi uzun zaman alabilir. Ek süre verin.
● Konunun önemli yerlerinin altını çizmesine destek verin.
● Mutlaka ödevlerini kontrol edin. Yapmamışsa nedenlerini araştırın ve o nedenleri gidermeye çalışın.
● Ona yol gösterin ve motive edin.
●Ona nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun. Nasıl öğrenebileceği konusunda o kendini daha iyi bilir.
● Mümkünse belli bu zaman içinde bitirilmesi gereken sınavlar yapmayın 1 Sınavları çoktan seçmeli hazırlamaya özen gösterin.
● Bazen yazılı sınav yerine sözlü sınav yapılabilir
● Çocuğun neler öğrendiğini sık, sık kontrol edin. Bu kontroller sonucu çalışmaya devam eder. Kendilerinden neler beklendiğini bilir, hedeflerine ulaşıp ulaşmadığını gözlemleyebilir ve cesaretlenirler.
● Öğretirken konu başlıklarını kullanın. Ana fikir çıkarmayı öğretin
● Sözlü ve yazılı anlatımı birlikte kullanın. Bu tur bir eğitim. Bilgileri hiç silinmeyecek şekilde çocukların akıllarına kaydedecektir.
● Öğrencilerin gruplar halinde çalışmalarına ortam hazırlayın. Grup içinde öğrenmek onun için daha kolay olacaktır. Ödev defteri tutturun. Bu defter aile ile iletişiminizi sağlayacaktır.

Olumlu sınıf ortamına sahip olmanıza ve DEHB olan öğrencilerinize yardımcı olmak için mümkün olduğunca en erken sürede düzeni sağlamak için kullanabileceğiniz bu öneriler, oluşturacağınız kurallar ve stratejilerinizi belirlemenize faydalı olacaktır. Okul ve sınıf ortamında sağlayacağınız disiplinli, tutarlı. Destekleyici ve hoşgörülü ortam çocuğun ruhsal ve bedensel sağlığı ve geleceği için büyük önem taşımaktadır. Siz öğretmenlerin sorumluluğunda olan, öğrencinin ve akademik alanlardaki kazanmaları gereken başarılara katkı sağlayacaktır.

Popüler Psikiyatri sayı: 53- Ocak 2010